برای اتصال قطعات مختلف در لحیم‌کاری، از ماده‌ای به نام فلاکس استفاده می‌شود. فلاکس در لحیم کاری تضمین می‌کند که اتصالات ایجادشده، حتی با فرسودگی در اثر گذشت زمان، از بین نرفته و یا شل نشوند. در این مطلب، انواع فلاکس مانند مایع فلاکس یا فلاکس‌های خمیری، روغنی و … به شما معرفی می‌کنیم. هریک از این انواع روغن فلاکس و مایع یا … کاربردها و مزایای متفاوتی داشته و برای سطوح متفاوتی استفاده می‌شوند. بیایید بیشتر با فلاکس در لحیم کاری و نقش آن در ایجاد اتصالات مختلف، آشنا شویم.

فلاکس (Flux) لحیم کاری چیست و چه کاربردی دارد؟

فلاکس ترکیبی شیمیایی است که سطوح فلزی را برای لحیم کاری آماده می‌کند. فلاکس در لحیم کاری باعث می‌شود تا اکسیدها از سطح فلز حذف شده، آن را مرطوب کرده و به راحتی لحیم کردن کمک می‌کند. این ماده را می‌توان به صورت خمیر، مایع فلاکس و یا داخل سیم‌های لحیم، تهیه کنید. ترکیبات فلاکس حاوی مواد فعال از جمله رزین یا اسیدهای آلی است که با اکسیدهای روی فلز واکنش می‌دهد.

به محض آن که فلاکس را گرم کنید، فعال شده و اکسیدها را طی فرآیندهای شیمیایی، حذف می‌کند. همچنین فلاکس به ایجاد حالت خیسی روی فلز کمک کرده و طی لحیم کاری، باعث پخش شدن و چسبیدن سطوح فلزی می‌شود. کار فلاکس در لحیم کاری این است که یک لایه محافظتی ایجاد و از تشکیل شدن مجدد اکسیدها جلوگیری ‌کند. در نتیجه فلزات خیلی زود اکسید نشده و یک اتصال تمیز و محکم ایجاد می‌شود که به راحتی نمی‌شکند.

طبقه‌بندی انواع فلاکس در لحیم کاری

از نظر ترکیبات ساخت، انواع فلاکس در لحیم کاری استفاده می‌شود که هر یک برای استفاده روی فلزات خاص یا برای کاربردهای متفاوتی، ساخته شده‌اند. برخی از فلاکس‌ها را می‌توان تنها روی فلزات خاص مانند مس استفاده کرد و برخی دیگر از آن‌ها، کاربردهای وسیع‌تری دارند. همچنین بسته به میزان اکسیداسیون یا برطرف کردن آلاینده‌های روی سطوح لحیم‌کاری، فلاکس‌های مختلف از نظر اثرگذاری قوی تا خفیف وجود دارد. برخی از مهمترین انواع فلاکس از نظر ترکیبات، عبارت است از:

فلاکس رزین

 

 

اصلی‌ترین نوع فلاکس لحیم‌کاری که بیش از هزار سال است مورد استفاده قرار می‌گیرد، رزین طبیعی است که از رزین قطران کاج به دست می‌آید. رزین قطران کاج ابتدا در یک حلال مناسب حل شده و بعد از تقطیر، بصورت یک رزین شفاف و سفید درمی‌آید. برای استفاده از این رزین به‌عنوان فلاکس در لحیم کاری باید ابتدا آن را در یک حلال که معمولاً ایزوپرپیل الکل است، حل کرد. این نوع از فلاکس، تحت عنوان فلاکس نوع R شناخته می‌شود.

پس از حل کردن، برخی فعال‌کننده‌ها به فلاکس اضافه می‌شوند تا قابلیت حل کردن لایه‌های اکسیدشده سنگین، مخصوصاً موادی را که لحیم‌کاری با درجه‌های بالاتر بدون سرب تولید می‌شوند، افزایش دهد.

فعال کننده‌های استفاده‌شده معمولاً شامل اسیدهای آلی، ترکیبات هالوژنه (دارای کلر یا برم)، آمیدها و نمک‌های آلی مونوبازیک یا دوبازیک هستند. همه این موادهای فعال‌کننده، خاصیت خورندگی داشته و باید برای حفظ دوام مدار، از صفحات پاک و شسته شوند.

فلاکس بدون نیاز به شستشو یا No clean یا NF

فلاکس‌های بدون نیاز به شستشو، یکی دیگر از انواع فلاکس در لحیم کاری هستند. برخلاف فلاکس‌های رزین که قبل از این بررسی کردیم و خاصیت خورندگی بالایی داشته و برای حفظ سلامت قطعات باید بعد از لحیم‌کاری از روی سطوح شسته شوند، این نوع از فلاکس نیاز به پاک کردن ندارد. فلاکس نوکلین را می‌توان از رزین‌های طبیعی یا مصنوعی تهیه کرد.

البته غلظت رزین و صمغ طبیعی در این نوع از فلاکس، کمتر است. رزین‌های مصنوعی استفاده‌شده در فلاکس‌های بدون نیاز به شستشو، خواص مشابه با رزین‌های طبیعی را دارند. بطور کلی، فلاکس بدون نیاز به شستشو برای استفاده روی مدارها طراحی شده بود تا زمان و هزینه مورد نیاز برای شستشو، کاهش داده شود.

فلاکس محلول در آب

برای ساخت فلاکس‌های محلول در آب، از رزین‌هایی که قابلیت حل شدن در آب را داشته باشند، استفاده می‌کنند. باقی‌مانده و پسماند این نوع از فلاکس در لحیم کاری را می‌توان تنها با استفاده از آب شستشو داد. در فلاکس های محلول در آب از فعال کننده‌های اسیدی شامل اسیدهای آلی، ترکیبات هالوژنه (حاوی کلر یا برم)، آمیدها و نمک های آلی مونوبازیک و دوبازیک استفاده می‌شود.

البته همه این فعال‌کننده‌ها خاصیت خورندگی داشته و باید پس از لحیم‌کاری، شستشو داده شوند.

انواع مختلف فلاکس در لحیم کاری

 

انواع مختلفی از فلاکس برای لحیم کاری وجود دارد که شامل فلاکس‌های روغنی و چسبناک، فلاکس داخل سیم لحیم، خمیر فلاکس و مایع فلاکس است. هریک از انواع فلاکس مزایا و ویژگی‌های خاص خود را داشته و برای کاربردهای مختلفی، استفاده می‌شود. انتخاب نوع فلاکس در لحیم کاری به روش لحیم، دسترسی به اتصالات، روش استفاده از فلاکس و ویژگی‌های روند لحیم کاری بستگی دارد. بیایید نگاهی به هریک از انواع فلاکس و استفاده از آن‌ها بیاندازیم:

1. مایع فلاکس

یکی از رایج‌ترین انواع فلاکس، مایع فلاکس است که برای استفاده، با الکل ایزوپروپیل (IPA) رقیق می‌شود. معمولاً بسته‌بندی این نوع از فلاکس در بطری، سرنگ و یا بصورت قلم‌های با استفاده آسان طراحی شده است. قبل از لحیم کاری، از فلاکس مایع روی سطوح اتصال استفاده می‌شود. از این نوع از فلاکس معمولاً در لحیم کاری‌های صنایع الکترونیک و برای لحیم کردن اجزای سوراخ شده در بردهای مدار چاپی استفاده می‌کنند.

خرید مایع فلاکس کارگاهی تکنوشیمی

2. فلاکس چسبنده یا روغن فلاکس

به این نوع از فلاکس، روغن فلاکس هم گفته می‌شود که در مقایسه با فلاکس مایع، قوام بیشتری دارد. بافت چسبنده و ژلی مانند این فلاکس به چسبیدن آن به سطوح لحیم کاری کمک کرده و از چکیدن آن در سطوحی که لازم نیست، جلوگیری می‌کند. معمولاً از این نوع از فلاکس در لحیم کاری برای سطوحی استفاده می‌شود که نیاز است ماده برای مدتی روی سطوح اتصال باقی بماند. برای مثال، در اتصال قطعات عمومی و یا جاهایی مانند سقف، از فلاکس چسبنده استفاده می‌شود.

خرید روغن فلاکس لاکی تکنوشیمی

3. فلاکس درون سیم لحیم

نوعی از سیم لحیم کاری وجود دارد که فلاکس درون سیم قرار دارد. این نوع از فلاکس در لحیم کاری خیلی پرکاربرد بوده و استفاده از آن هم راحت است. در حین لحیم کاری، همانطور که سیم لحیم ذوب می‌شود، فلاکس هم آزاد شده و به تمیز کردن سطح و حذف فلزات اکسیدشده، کمک می‌کند. قرار گرفتن سیم لحیم و فلاکس در یک محصول، باعث شده تا خیلی‌ها این نوع از فلاکس را ترجیح بدهند.

خرید سیم قلع استانول دارای فلاکس

4. خمیر فلاکس

خمیر لحیم کاری، ترکیبی از آلیاژهای لحیم کاری و فلاکس است. همانطور که از نام این محصول مشخص است، حالتی خمیری و نیمه جامد دارد. از این نوع از فلاکس معمولاً در کاربردهای فناوری نصب سطحی استفاده می‌شود. به این صورت که قطعات روی تخته‌های مدار قرار گرفته و از خمیر فلاکس در لحیم کاری استفاده می‌کنند.

خرید خمیر فلاکس سرنگی مکانیک

 جمع‌بندی نهایی

انواع فلاکس در لحیم کاری و ویژگی‌های آن را در این مطلب از جمترونیک بررسی کردیم. فلاکس یک ماده فعال‌کننده است که برای ایجاد اتصالات قوی در لحیم‌کاری استفاده می‌شود. فلاکس در لحیم‌کاری‌های الکترونیکی یک جزء ضروری است که با حذف اکسیدها، ایجاد حالت خیسی روی سطوح و روان کردن لحیم‌کاری، به ایجاد اتصالات قوی و محکم‌تر کمک می‌کند.

با استفاده از فلاکس‌های متناسب با نوع کاری که انجام می‌دهید، می‌توانید اجزای الکترونیکی را به شکل مؤثر و با اتصالات محکم، به هم متصل کرده و قطعات مورد نیاز را بسازید. برای خرید انواع فلاکس و سایر قطعات مربوط به لحیم کاری می‌توانید به فروشگاه جمترونیک مراجعه کنید.