روش تست ماسفت چگونه است؟

ترانزیستور ماسفت یکی از کلیدی‌ترین اجزا در صنعت الکترونیک بوده که به‌طور بسیار گسترده در مدارهای دیجیتال و آنالوگ مخصوصاً در مدارهای قدرت و تقویت‌کننده مورد استفاده قرار می‌گیرد. این قطعه که برای عملکرد صحیح مدارها جزو قطعات حیاتی محسوب می‌شود، اگر به‌درستی کار نکند مشکلات جدی در مدار شکل می‌گیرد؛ به همین منظور روش تست ماسفت اهمیت بسیار زیادی در عملکرد قطعات الکترونیکی داشته و یکی از مراحل مهم در عیب‌یابی و نگه‌داری مدارها بشمار می‌رود.

با توجه به این‌که تست این قطعه ارزش زیادی در دنیای الکترونیک دارد، تصمیم گرفتیم تا در این مطلب اطلاعات بسیار مفیدی در رابطه با نحوه تست ماسفت و همچنین نکاتی که پیش از انجام تست و در حین آن باید رعایت کنید، در اختیارتان قرار دهیم.

 آشنایی با ماسفت

ماسفت، مخفف عبارت انگلیسی Metal-Oxide-Semiconductor Field-Effect Transistor است و نوعی ترانزیستور اثر میدان بوده که به‌طور گسترده در انواع مدارهای الکترونیکی مخصوصاً در سیستم‌های دیجیتال، آنالوگ و مدارهای قدرت مورداستفاده قرار می‌گیرد. این قطعه از سه پایه اصلی به ‌نام‌های گیت، درین و سورس تشکیل شده است. ماسفت‌ها برای آن‌که عملکرد خوبی از خود نشان دهند باید به‌صورت سوئیچ‌هایی با ویژگی‌های خاص به کار روند و این سوئیچ‌ها در سیستم‌های تقویت‌کننده اهمیت بسیار زیادی دارند. پس از آن‌که دانستید ماسفت چیست، به بررسی روش تست ماسفت و نکات مهم قبل از آن می‌پردازیم.

برای آشنایی بیشتر مقاله “ماسفت چیست” را از جم ترونیک بخوانید.

 نکات مهم قبل از تست ماسفت

پیش از اقدام برای تست سلامت ماسفت، خوب است این نکات را بدانید و حتماً آن‌ها را رعایت کنید.

دقت کنید که مدار باید خاموش باشد، به همین منظور پیش از بررسی سلامت آن از خاموش بودن مدار مطمئن شوید تا از آسیب به خودِ ماسفت و یا دستگاه جلوگیری کنید. همچنین، بی بار بودن ماسفت نکته دیگری است که پیش از انجام تست باید از آن اطمینان حاصل کنید. برای این امر ماسفت را از مدار جدا کرده و مطمئن شوید که هیچ‌گونه ولتاژ یا جریان اضافی به آن وارد نمی‌شود.

علاوه‌بر این موارد، برای اجرای درست تست ماسفت با مولتی متر باید با مشخصات این محصول از لحاظ فنی کاملاً آشنا باشید و پایانه‌ها و بدنه آن را بشناسید. میز کاری که برای تست استفاده می‌کنید حتماً باید غیر هادی و از جنس چوب یا پلاستیک باشد. علاوه‌بر این، چک کنید که حتماً پراب مشکی مولتی متر به پایه COM و پراب قرمز آن به پایه V وصل شود.

برای مشاهده قیمت ترانزیستور در جم ترونیک کلیک کنید.

 روش های تست ماسفت

در این قسمت به نحوه تست ترانزیستور ماسفت می‌رسیم. برای تست به مولتی متر نیاز است که اطلاعات دقیقی در رابطه با عملکرد صحیح یا خرابی قطعه در اختیارتان قرار می‌دهد. همچنین، ماسفت‌ها دارای کانال‌های N و P هستند که تست آن‌ها تفاوت‌های کوچکی با هم دارد، اما به‌طورکلی طبق مراحل زیر باید برای تست این قطعه اقدام کنید:

 تنظیم مولتی متر

در قدم اول مولتی متر باید روی حالت Beep Test قرار بگیرد. سپس پراب‌های آن را به این حالت وصل کنید: پراب مشکی به پایه‌ گیت و پراب قرمز به پایه سورس.

در این حالت اگر ماسفت شما سالم باشد هیچ صدای بوقی نباید شنیده شود. این تست برای هر دو مدل ماسفت یعنی کانال N و کانال P یکسان است و عدم شنیدن صدا نشان‌دهنده عدم اتصال مستقیم میان پایه‌های گیت و سورس خواهد بود.

تعویض پراب و تست دوباره

در مرحله بعدی باید برعکس روش قبل پراپ‌ها را وصل کنید، یعنی پراب قرمز به پایه‌ گیت و پراب مشکی به پایه سورس و مجددا تست ماسفت با مولتی متر را انجام دهید. در این حالت نیز نباید صدای بوق بشنوید پس اگر صدای بوق به گوش رسید بدین معنی است که احتمالاً پایه‌ گیت و سورس به یکدیگر متصل هستند. این صدا نشان‌دهنده خرابی ماسفت است.

بررسی اتصال بین پایه‌های درین و سورس

در این روش تست سلامت ماسفت هدف ما بررسی اتصال بین دو پایه‌ درین و سورس است که هیچ اتصالی نباید وجود داشته باشد. پس ابتدا پایه گیت و سورس را به هم متصل کنید، پراب قرمز را به پایه درین و پراب مشکی را به پایه سورس اتصال دهید. در این حالت هم صدای بوقی نباید شنیده شود. شنیدن صدای بوق نشان‌دهنده خرابی ماسفت خواهد بود.

تست دیود

از دیگر موارد در نحوه تست ترانزیستور ماسفت، تست روی دیود است. در این مرحله به ویژگی‌های دیود قطعه پرداخته می‌شود و برای انجام آن باید پراب قرمز را به پایه درین و پراب مشکی را به پایه سورس متصل کنید. اگر ماسفت از نوع N باشد مولتی متر مدار باز یا OL را نشان می‌دهد. اگر ماسفت از نوع P باشد ولتاژ دیود در حدود ۰.۲۵ تا ۰.۷۵ ولت به نمایش گذاشته می‌شود که این اعداد و حروف نشان‌دهنده‌ ماسفت سالم هستند. در ادامه تست پایه‌ها را برعکس کنید، اگر نتایج را برعکس چیزی که گفته شد مشاهده کردید، قطعه سالم است.

همچنین بخوانید: تست ترانزیستور روی برد

 علائم خرابی ترانزیستور ماسفت

با دیدن نشانه‌های زیر باید برای اجرای روش تست ماسفت گام بردارید؛ این خرابی‌ها می‌تواند ناشی از عدم سویچ صحیح باشد که یکی از علائم رایج برای خرابی این قطعه است. زمانی که ماسفت ایراد داشته باشد، نمی‌تواند جریان را از سورس به درین و برعکس عبور دهد.

اگر قطعه بیش‌ازحد گرم شود، نشان‌دهنده سوئیچ غیرعادی بوده که خرابی و یا نقص در عملکرد را بیان می‌کند. همچنین، در سیستم‌های آنالوگ به دیجیتال، در صورت دیدن سیگنال‌های نوسانی باید به خرابی ماسفت شک کرد. در برخی موارد هم دیدن مشکلات کلی در مدار به‌ویژه مدارهای حساس و پیچیده می‌تواند نشانی بر خرابی ماسفت باشد.

 جمع‌بندی

تست ماسفت یکی از مراحل بسیار مهم و ضروری برای عیب‌یابی و نگه‌داری مدارها است. این ترانزیستور که نقش بسیار کلیدی در انواع دستگاه‌های الکترونیکی، مخصوصاً سیستم‌های دیجیتال و آنالوگ ایفا می‌کند، باید به‌درستی کار کند. روش‌های مختلفی هم برای آن وجود دارد که یکی از رایج‌ترین آن‌ها تست ماسفت با مولتی متر است.

برای خرید و مشاهده قیمت ترانزیستور ماسفت کلیک کنید.

سؤالات متداول

• ترانزیستور ماسفت در کجاها بیشترین استفاده را دارد؟

این ترانزیستور بیشتر در مدارهای قدرت، سیستم‌های دیجیتال و آنالوگ و تقویت کننده‌ها به کار می‌رود.

• چه عواملی می‌توانند باعث خرابی یا عملکرد نادرست ترانزیستور ماسفت شود؟

عواملی همچون اضافه بار حرارتی، نقص در مدارهای خارجی، فرسودگی مواد یا ولتاژ زیاد می‌تواند عاملی برای خرابی این قطعه باشد.

• چه ابزاری برای تست ترانزیستور ماسفت نیاز است؟

برای تست این قطعه، مولتی متر و منبع ولتاژ جزو ابزارهای کاربردی هستند که به کمک آن‌ها می‌توان به بررسی عملکرد و سلامت آن پرداخت.