چسب سیلیکونی چیست و چرا در هر صنعتی یک پای ثابت است؟

تا به حال به درزگیر بی‌رنگ دور شیشه‌های پنجره یا سینک آشپزخانه دقت کرده‌اید؟ یا شاید در یک پروژه الکترونیکی نیاز به ماده‌ای داشته‌اید که هم بچسباند و هم قطعه را در برابر رطوبت و حرارت حفظ کند. پاسخ بسیاری از این نیازها یک نام مشخص دارد: چسب سیلیکون. این ماده پلیمری چیزی فراتر از یک چسب ساده است؛ یک راه حل همه‌کاره برای آب‌بندی، درزگیری و اتصال در شرایطی است که چسب‌های دیگر کارایی ندارند. اگر می‌خواهید بدانید چسب سیلیکونی چیست و چطور می‌تواند در پروژه‌های شما، از کارهای خانگی گرفته تا مونتاژ قطعات حساس الکترونیکی، به کارتان بیاید، این مقاله برای شما نوشته شده است.

چسب سیلیکونی چیست؟

اگر بخواهیم به زبان ساده بگوییم، چسب سیلیکون نوعی درزگیر و چسب بر پایه پلیمرهای سیلیکونی است. سیلیکون یک عنصر شیمیایی است که ساختار آن به گونه‌ای است که مقاومت فوق‌العاده‌ای در برابر دماهای بسیار بالا و پایین، رطوبت و اشعه فرابنفش (UV) خورشید دارد. به همین دلیل است که چسب‌های ساخته شده از آن، دوام و ماندگاری بالایی در شرایط سخت محیطی دارند.

برخلاف چسب‌های معمولی که پس از خشک شدن، سخت و شکننده می‌شوند، چسب سیلیکون پس از خشک شدن (یا به اصطلاح فنی‌تر، پخت شدن) حالت لاستیکی و انعطاف‌پذیر خود را حفظ می‌کند. این ویژگی به آن اجازه می‌دهد تا انقباض و انبساط سطوح مختلف را تحمل کرده و ترک نخورد. این چسب‌ها بیشتر برای آب‌بندی و پر کردن فضا‌های خالی بین دو سطح به کار می‌روند تا اینکه دو قطعه را با قدرت به هم متصل کنند، هرچند قدرت چسبندگی آنها نیز قابل توجه است.

شما می‌توانید برای خرید انواع چسب به سایت جم ترونیک مراجعه کنید.

کاربرد چسب سیلیکونی

شاید کمتر ماده‌ای را بتوان پیدا کرد که تا این اندازه در صنایع گوناگون کاربرد داشته باشد. از جزئی‌ترین کارهای خانگی تا فرایندهای دقیق صنعتی، ردپای سیلیکون‌ها دیده می‌شود. کاربرد چسب سیلیکونی آنقدر گسترده است که می‌توان آن را آچار فرانسه دنیای چسب‌ها و درزگیرها دانست. در ادامه به چند مورد از مهم‌ترین زمینه‌های استفاده از آن اشاره می‌کنیم.

درزگیری و آب بندی؛ اولین وظیفه چسب سیلیکون

اولین و شناخته‌شده‌ترین استفاده از چسب سیلیکون، برای آب بندی است. هر جا که نیاز به جلوگیری از نفوذ آب، هوا یا گرد و غبار باشد، چسب سیلیکون یک گزینه عالی است.

• آب بندی سینک ظرفشویی و روشویی: فضای بین سینک و کابینت یا دیوار، بهترین محل برای استفاده از چسب سیلیکون است تا از نفوذ آب به زیر کابینت جلوگیری شود.
• درزگیری پنجره‌ها: برای جلوگیری از اتلاف انرژی و ورود گرد و غبار، فضای بین شیشه و قاب پنجره را با سیلیکون پر می‌کنند.
• بندکشی کاشی و سرامیک: در محیط‌های مرطوب مانند حمام و سرویس بهداشتی، از سیلیکون‌های ضدقارچ برای پر کردن فاصله بین کاشی‌ها استفاده می‌شود.
• آب بندی آکواریوم: چسب‌های سیلیکونی مخصوص آکواریوم (که فاقد مواد سمی ‌برای آبزیان هستند) برای ساخت و تعمیر آکواریوم به کار می‌روند.

کاربرد چسب سیلیکون در صنعت الکترونیک

در دنیای قطعات الکترونیکی که رطوبت و حرارت دشمنان اصلی بردها و ماژول‌ها هستند، کاربرد چسب سیلیکونی بسیار مهم است. در جم ترونیک، ما به عنوان ارائه‌دهنده قطعات الکترونیک، به خوبی از اهمیت این ماده آگاه هستیم.

چسب سیلیکون در این صنعت نقش یک محافظ و عایق را دارد. برای مثال، برای ثابت کردن قطعات روی یک برد مدار چاپی (PCB) و محافظت از آنها در برابر لرزش و ضربه استفاده می‌شود. از آن مهم‌تر، برای پوشاندن پایه‌های قطعات الکترونیکی و جلوگیری از اتصال کوتاه در اثر ورود رطوبت یا گرد و غبار به کار می‌رود. خاصیت مقاومت حرارتی آن نیز باعث می‌شود که در کنار قطعاتی که گرما تولید می‌کنند، بدون مشکل باقی بماند.

از پنجره خودرو تا آشپزخانه؛ ردپای سیلیکون در زندگی روزمره

دامنه استفاده از این ماده به موارد بالا محدود نمی‌شود. نگاهی به اطراف خود بیندازید تا تاثیر آن را بهتر درک کنید.

• صنعت خودرو: برای درزگیری شیشه‌های خودرو و جلوگیری از نفوذ آب و صدا به داخل کابین از چسب سیلیکون مشکی استفاده می‌شود. همچنین برخی واشرهای موتور نیز با چسب سیلیکون نسوز (معروف به چسب واشر) ساخته یا ترمیم می‌شوند.
• ساختمان سازی: برای نصب نماهای شیشه‌ای و کامپوزیتی و پر کردن درزهای انبساط در سازه‌های بزرگ، سیلیکون یک انتخاب مطمئن است.
• لوازم خانگی: در ساخت بسیاری از لوازم خانگی برای آب بندی قطعات و جلوگیری از لرزش استفاده می‌شود.

صنعت	کاربرد اصلی چسب سیلیکون	نوع سیلیکون پیشنهادی
الکترونیک	عایق‌بندی برد، محافظت از قطعات در برابر رطوبت و لرزش	سیلیکون نوترال (خنثی)
ساختمان	درزگیری پنجره، نصب نما، بندکشی سرویس بهداشتی	سیلیکون نوترال، سیلیکون ضدقارچ
خودروسازی	آب‌بندی شیشه، ساخت واشر	سیلیکون مشکی، سیلیکون نسوز (قرمز)
خانگی	آب‌بندی سینک، تعمیر آکواریوم	سیلیکون استوکسی (اسیدی)

ویژگی‌های چسب سیلیکون

چه چیزی باعث شده است که این ماده تا این حد پرطرفدار باشد؟ پاسخ در ویژگی‌های چسب سیلیکون نهفته است. این خصوصیات آن را از سایر چسب‌ها متمایز می‌کند.

مقاومت در برابر دما و شرایط جوی

یکی از برجسته‌ترین خصوصیات چسب سیلیکون، پایداری حرارتی آن است. این چسب‌ها می‌توانند بازه دمایی گسترده‌ای را تحمل کنند. برخی از انواع آن از دمای حدود منفی ۵۰ درجه سانتی‌گراد تا بالای ۲۰۰ درجه سانتی‌گراد بدون تغییر در ساختار، کارایی خود را حفظ می‌کنند. این یعنی در سرمای زمستان یا در مجاورت حرارت، نه شکننده می‌شوند و نه ذوب.

علاوه بر این، مقاومت بسیار خوبی در برابر اشعه ماوراء بنفش (UV) خورشید و رطوبت دارند. به همین دلیل برای کاربردهای بیرونی و در فضای باز که در معرض مستقیم نور خورشید و باران هستند، یک گزینه ایده‌آل محسوب می‌شوند.

همچنین جهت خرید و اطلاع از قیمت چسب حرارتی کلیک کنید.

انعطاف پذیری و چسبندگی بالا

همان‌طور که اشاره شد، سیلیکون پس از پخت، حالت لاستیکی و ارتجاعی دارد. این انعطاف پذیری به آن اجازه می‌دهد تا جابجایی‌ها و لرزش‌های سازه‌ای را به خوبی تحمل کند. برای مثال، در یک ساختمان بلند که تحت تاثیر باد کمی جابجا می‌شود، یک درزگیر سخت ترک می‌خورد، اما سیلیکون به دلیل حالت کشسانی، سالم باقی می‌ماند.

قدرت چسبندگی آن به سطوح مختلفی مانند شیشه، فلز، سرامیک، پلاستیک و چوب نیز بسیار خوب است. البته برای داشتن بهترین چسبندگی، سطح زیر کار باید کاملا تمیز، خشک و عاری از هرگونه چربی باشد.

یک عایق الکتریکی و حرارتی مطمئن

آیا می‌دانستید سیلیکون الکتریسیته را از خود عبور نمی‌دهد؟ این خاصیت آن را به یک عایق الکتریکی عالی تبدیل کرده است. به همین دلیل در صنعت الکترونیک برای پوشش دادن اتصالات و جلوگیری از جرقه یا اتصال کوتاه استفاده می‌شود.

از طرف دیگر، به عنوان یک عایق حرارتی نسبی نیز عمل می‌کند. اگرچه محصولاتی مانند خمیر سیلیکون به طور تخصصی برای انتقال حرارت طراحی شده‌اند، اما خود چسب سیلیکون می‌تواند از انتقال گرما تا حدی جلوگیری کند. این موارد نشان میدهد که چسب سیلیکونی چیست و چه قابلیت‌هایی دارد.

چرا نمی‌توان چسب سیلیکون را رنگ کرد؟

یکی از سوالات رایج این است که آیا می‌توان روی چسب سیلیکون خشک شده را رنگ‌آمیزی کرد؟ پاسخ معمولا منفی است. علت این امر به یک ویژگی فیزیکی به نام “کشش سطحی پایین” برمی‌گردد. سطح سیلیکون انرژی سطحی پایینی دارد و این باعث می‌شود که رنگ به خوبی به آن نچسبد و پس از مدتی به راحتی پوسته پوسته شده و جدا شود.

البته سیلیکون‌های مخصوصی با قابلیت رنگ‌پذیری در بازار وجود دارند، اما نوع معمولی آنها این قابلیت را ندارد. به همین دلیل است که چسب‌های سیلیکونی در رنگ‌های مختلفی مانند شفاف، سفید، مشکی، قهوه‌ای و حتی قرمز تولید می‌شوند تا نیازی به رنگ کردن آنها نباشد.

انواع چسب سیلیکونی

وقتی برای خرید چسب سیلیکون به فروشگاهی مراجعه می‌کنید، با گزینه‌های متفاوتی روبرو می‌شوید. شناخت انواع چسب سیلیکونی به شما کمک می‌کند تا انتخاب درستی برای کار خود داشته باشید. به طور کلی، این چسب‌ها به دو خانواده بزرگ تقسیم می‌شوند.

چسب سیلیکون استوکسی (اسیدی)؛ رایج اما با محدودیت

این نوع چسب سیلیکون همان مدلی است که اکثر ما با آن آشنا هستیم. مشخصه اصلی آن، بوی تندی است که هنگام استفاده از خود متصاعد می‌کند و بسیار شبیه به بوی سرکه است. علت این بو، آزاد شدن اسید استیک در فرایند خشک شدن است. این چسب‌ها که به آنها “سیلیکون اسیدی” هم گفته می‌شود، سرعت خشک شدن بالاتری دارند و برای کارهای عمومی ‌مانند آب بندی دور سینک، پنجره و کارهای شیشه‌بری بسیار مناسب هستند.

اما یک محدودیت مهم دارند: به دلیل ماهیت اسیدی، ممکن است به برخی سطوح حساس مانند فلزات (آهن، مس)، سنگ‌های آهکی (مرمر) و برخی پلاستیک‌ها آسیب بزنند یا باعث خوردگی شوند. بنابراین استفاده از آنها روی این مواد توصیه نمی‌شود.

چسب سیلیکون نوترال (خنثی)؛ راه حل سطوح حساس

این دسته از سیلیکون‌ها در حین خشک شدن، موادی خنثی (مانند الکل) آزاد می‌کنند و به همین دلیل تقریبا بی‌بو هستند. به آنها “سیلیکون خنثی” یا “سیلیکون بدون بو” نیز می‌گویند. سرعت خشک شدن آنها کمی ‌کندتر از نوع اسیدی است، اما یک مزیت بزرگ دارند: با هیچ سطحی واکنش شیمیایی نمی‌دهند.

این ویژگی آنها را برای استفاده روی سطوح حساس مانند فلزات، آینه (که جیوه آن به اسید حساس است)، پلاستیک‌های حساس و مصالح ساختمانی قلیایی ایده‌آل می‌کند. اگرچه قیمت آنها کمی ‌بیشتر است، اما برای کارهای تخصصی و حساس، انتخاب صحیح همین نوع است. حالا بهتر میدانیم که چسب سیلیکونی چیست.

ویژگی	چسب سیلیکون استوکسی (اسیدی)	چسب سیلیکون نوترال (خنثی)
بو	تند (شبیه سرکه)	تقریبا بی‌بو
سرعت خشک شدن	سریع‌تر	کندتر
سازگاری با سطوح	نامناسب برای فلزات و سطوح حساس	مناسب برای تمام سطوح
کاربرد عمده	شیشه، سرامیک، کارهای عمومی	فلزات، آینه، پلاستیک، نما
قیمت	ارزان‌تر	گران‌تر

آشنایی با انواع چسب سیلیکون بر اساس رنگ

همانطور که گفته شد، چون سیلیکون‌ها رنگ‌پذیر نیستند، در رنگ‌های مختلفی تولید می‌شوند که هر کدام کاربرد خاص خود را دارند:

• شفاف (بی‌رنگ): محبوب‌ترین رنگ برای کارهای عمومی‌ مانند آب بندی شیشه و سینک که دیده نشدن درزگیر اهمیت دارد.
• سفید: بیشتر برای سرویس‌های بهداشتی و فضاهایی که رنگ سفید با محیط هماهنگی دارد.
• مشکی: عمدتا برای آب بندی شیشه خودرو و کارهای تابلوسازی استفاده می‌شود.
• قرمز: این رنگ معمولا مخصوص سیلیکون‌های نسوز یا واشرساز است که مقاومت حرارتی بسیار بالایی دارند.
• رنگ‌های دیگر: رنگ‌هایی مانند قهوه‌ای، کرم و طوسی نیز برای هماهنگی با مصالح ساختمانی مختلف تولید می‌شوند.

 

تفاوت چسب سیلیکون با خمیر سیلیکون چیست؟

این یک اشتباه رایج است که این دو ماده یکی در نظر گرفته شوند.

چسب سیلیکون یک ماده چسبنده و درزگیر است که پس از خشک شدن، حالت لاستیکی پیدا می‌کند و وظیفه اصلی آن آب‌بندی و اتصال است.

اما خمیر سیلیکون (Silicone Paste/Grease) یک ماده انتقال دهنده حرارت است. این خمیر چسبندگی خاصی ندارد و هرگز خشک نمی‌شود. وظیفه آن پر کردن فضاهای میکروسکوپی بین قطعات الکترونیکی (مانند CPU) و هیت سینک (قطعه خنک‌کننده) است تا گرما به بهترین شکل ممکن از قطعه به هیت سینک منتقل شود.

پس به خاطر داشته باشید: چسب سیلیکون برای چسباندن و آب‌بندی، و خمیر سیلیکون برای انتقال حرارت است.

برای آشنایی بیشتر با خمیر سیلیکون مقاله “خمیر سیلیکون چیست” را بخوانید.

جمع بندی

در این مقاله تلاش کردیم تا به این پرسش که چسب سیلیکونی چیست، پاسخی کامل و روشن بدهیم. دیدیم که این ماده پلیمری به دلیل ویژگی‌های چسب سیلیکون مانند مقاومت در برابر دما و رطوبت، انعطافپذیری و خاصیت عایق بودن، به یک راه حل بی‌رقیب در بسیاری از صنایع تبدیل شده است. با انواع چسب سیلیکونی از جمله استوکسی (اسیدی) و نوترال (خنثی) آشنا شدیم و فهمیدیم که هر کدام برای سطوح و کاربردهای خاصی مناسب هستند.

از کاربرد چسب سیلیکونی در آب‌بندی یک پنجره ساده در خانه گرفته تا محافظت از یک برد الکترونیکی حساس، این ماده همواره حضور دارد. انتخاب صحیح نوع و رنگ چسب سیلیکون بر اساس نیاز پروژه، ضامن یک نتیجه تمیز، بادوام و حرفه‌ای خواهد بود.

مجموعه جم ترونیک، به عنوان یکی از مراجع اصلی ارائه دهنده انواع ماژول‌ها، سنسورها و قطعات الکترونیک در ایران، همواره در تلاش است تا اطلاعات فنی دقیقی را در اختیار همراهان خود قرار دهد. جم ترونیک صمیمانه از همراهی شما تا پایان این مقاله سپاسگزاری می‌کند. شما همچنین می‌توانید برای خرید چسب سیلیکون از جم ترونیک به سایت مراجعه فرمایید.

سوالات متداول

• زمان کامل خشک شدن چسب سیلیکون چقدر است؟

زمان خشک شدن اولیه حدود یک ساعت است، اما برای پخت کامل و رسیدن به حداکثر استحکام، بسته به ضخامت لایه و رطوبت هوا، بین ۲۴ تا ۴۸ ساعت زمان لازم است.

• آیا می‌توان از چسب سیلیکون تاریخ مصرف گذشته استفاده کرد؟

خیر. استفاده از چسب تاریخ گذشته توصیه نمی‌شود، زیرا ممکن است به درستی خشک نشود یا خاصیت چسبندگی و آب‌بندی خود را از دست داده باشد و نتیجه کار را خراب کند.

• چطور می‌توان چسب سیلیکون خشک شده را از روی سطوح پاک کرد؟

برای پاک کردن سیلیکون خشک شده می‌توانید از ابزارهای مکانیکی مانند کاتر یا تیغ (با احتیاط) استفاده کنید. همچنین حلال‌های مخصوص سیلیکون در بازار موجود است که می‌توانند به نرم شدن آن کمک کنند.

• آیا تمام چسب‌های سیلیکون ضدقارچ هستند؟

خیر. فقط انواعی که روی بسته‌بندی آنها عبارت “ضدقارچ” یا “Sanitary” ذکر شده باشد، دارای مواد ضدقارچ هستند و برای محیط‌های مرطوب مانند حمام و آشپزخانه مناسب‌اند.