ماژول
قطعات الکترونیکی
سنسور
ابزار و تجهیزات
پروگرامر و بردهای آموزشی
تجهیزات جانبی
سیم و کابل
تولید داخل
فروش عمده قطعات الکترونیکی
یکی از قطعات الکترونیکی بسیار مهم وریستور نام دارد. این قطعه که از لحاظ ظاهری به خازن شبیه است، نقش محافظتی در مدار ایفا می‌کند. بدین صورت که در حالت عادی مقاومتی از خود نشان نمی‌دهد، اما با بالا رفتن ناگهانی ولتاژ، مقاومت در آن ایجاد شده و می‌تواند ولتاژ را ببندد یا از ورود به دیگر قطعات به‌کاررفته در برد و دستگاه الکترونیکی جلوگیری کند؛ اما گاهی وریستور دچار مشکل می‌شود که برای رفع آن باید تست وریستور انجام داد.
تست قطعه وریستور از روش‌های مختلفی نظیر شناسایی قطعه، بررسی ظاهری، استفاده از مولتی متر یا تست در مدار امکان‌پذیر است. از آنجایی که حضور این قطعه در برد و برای سلامتی دیگر قطعات الزامی است، هرگونه خرابی و آسیب در آن می‌تواند منجر به آسیب در کل برد شود؛ در نتیجه پس از انجام تست و در صورت مشاهده خرابی یا سوختگی در این قطعه، می‌توانید برای خرید وریستور جدید از طریق وب‌سایت جم ترونیک اقدام کنید. در این وب‌سایت انواع مختلف وریستور از برندهای متفاوت موجود است و خرید شما در کوتاه‌ترین زمان درب منزل ارسال می‌شود.
وریستور چیست؟
در ساخت و طراحی مدارهای الکتریکی، از قطعات متنوعی استفاده می‌شود که یکی از کاربردی‌ترین و مهم‌ترین آن‌ها وریستور نام دارد. وظیفه این قطعه محافظت از مدار در مقابل هرگونه تغییرات ناگهانی ولتاژ است. به وریستور مقاومت وابسته به ولتاژ یا محافظ برق نیز گفته می‌شود، چراکه می‌تواند با بستن ولتاژ در یک سطح ثابت و یا دور کردن جریان از قطعات به‌کاررفته بر روی برد، آن‌ها را از سوختگی و خرابی در امان نگه دارد.
نحوه عملکرد وریستور بدین صورت است که مقاومت آن متناسب با تغییر ولتاژ اعمالی تغییر می‌کند؛ یعنی در ولتاژهای پایین مقاومت خیلی بالایی دارد و مقدار جریان عبوری از آن بسیار کم است، اما اگر ولتاژ به بیش از حد موردنظر و مجاز رود، مقاومت ذرات نیمه‌هادی به‌کاررفته در وریستور به شدت کاهش پیدا می‌کنند که به دنبال آن عبور مقدار زیاد جریان از قطعه را خواهیم داشت. این عمل در اصل باعث انتقال ولتاژ اضافی به زمین و خروج آن از مدار می‌شود، در نتیجه به دیگر قطعات آسیب وارد نخواهد شد؛ اما ممکن است به دنبال این عمل خود وریستور دچار سوختگی یا آسیب شود که برای بررسی آن حتماً تست سلامت وریستور صورت می‌گیرد.
همچنین برای آنشایی بییشتر مقاله “وریستور چیست” را بخوانید.
ساختار و اجزای وریستور
پیش از بررسی و تست وریستور روی برد، خوب است قطعات آن را بشناسید. به طور کلی یک وریستور از ماده نیمه هادی، الکترود، پوشش محافظ و بدنه تشکیل شده است.
- ماده نیمه هادی که در ساخت این قطعه به کار می‌رود، از جنس اکسید فلز است که از بین فلزات موجود، اکسید روی کاربرد بیشتری دارد. این ماده می‌تواند مقاومت را تعیین و ویژگی‌های وریستور را کنترل کند.
- دو عدد الکترود در این قطعه الکترونیکی به‌کاررفته که به دو سر نیمه‌هادی متصل می‌شوند و جریان را وارد، خارج و یا حتی قطع می‌کنند.
- پوشش محافظ هم برای جلوگیری از آلودگی یا ورود گرد و غبار و آب به داخل ماده نیمه هادی به کار می‌رود.
- و در نهایت بدنه وریستور را داریم که در انواع شکل‌های دیسکی، استوانه‌ای و SMD طراحی می‌شود.
چرا تریستور باید تست شود؟
شاید برایتان سوال باشد که اهمیت تست وریستور در چیست؟ از آنجایی که این قطعه نقش محافظتی و مهمی در مدار ایفا می‌کند، باید از لحاظ سلامت مورد بررسی قرار گیرد.
- یکی از دلایل، تشخیص خرابی است. با توجه به آن که وریستور به دنبال نوسانات ولتاژ ممکن است دچار خرابی شود، با انجام تست می‌توان از خرابی‌های احتمالی آگاه شد و آن را تعمیر و یا با یک نمونه جدید و سالم تعویض کرد که در نهایت از مدار محافظت می‌شود.
- مورد بعدی اطمینان از عملکرد صحیح است. این قطعه باید توانایی عملکرد صحیح برای جلوگیری از آسیب به دیگر قطعات را داشته باشد؛ پس تست آن تضمین‌کننده سلامت مدار و قطعات خواهد بود.
- با انجام تست منظم می‌توان از بروز مشکلات جدی‌تر در مدار محافظت کرد. به عنوان مثال، گاهی ممکن است این افزایش ولتاژ در وریستورهای خراب منجر به آتش‌سوزی شود، پس با انجام تست سلامت وریستور می‌توان از این مشکلات پیشگیری کرد.
- افزایش عمر مفید تجهیزات نیز دلیل دیگری برای تست این قطعه است. با نگهداری منظم وریستور عمر مفید آن افزایش پیدا کرده و در هزینه‌های تعمیر و نگهداری به شدت صرفه‌جویی می‌شود.
بیشتر بخوانید: تست دیود زنر
نحوه تست تریستور
روش‌های مختلفی برای انجام تست وریستور وجود دارد که در ادامه به بررسی آن‌ها می‌پردازیم:
تست با مولتی متر
یکی از رایج‌ترین روش‌ها برای تست سلامت این قطعه، مولتی متر است که پروسه تست در چند مرحله انجام می‌شود. برای انجام این تست در قدم اول باید پایه‌های آند و کاتد و گیت را در وریستور شناسایی کنید. در مرحله بعد باید مولتی متر را در حالت تست دیود قرار دهید و سپس تست آند و کاتد را پیاده سازید. پراب مثبت مولتی متر که به رنگ قرمز است را به پایانه آند و پراب منفی آن را که به رنگ مشکی بوده به پایانه کاتد متصل کنید. در این حالت اگر قطعه سالم باشد مولتی متر هیچ ولتاژی را نباید نشان دهد.
- تست گیت
تست بعدی تست گیت است که در آن باید پراب مثبت مولتی متر را به پایه گیت و پراب منفی آن را به کاتد متصل کنید. اگر مولتی متر مقدار مقاومت کوچکی را نشان دهد، یعنی وریستور سالم است.
- تست بایاس معکوس
تست دیگر تست بایاس معکوس نام دارد که در آن پراب مثبت مولتی متر را به کاتد و پراب منفی را به پایانه آند وصل می‌کنید. در این حالت مولتی متر باید مقاومت بسیار بالایی را نشان دهد که دلیلی بر محدود شدن جریان در جهت معکوس است.
برای تهیه و خرید مولتی متر کلیک کنید.
تست با استفاده از منبع ولتاژ و جریان
برای انجام این تست به یک منبع ولتاژDC ، مولتی متر و سیم‌های اتصال نیاز دارید. پایه آند وریستور را به قطب مثبت منبع و کاتد آن را به قطب منفی وصل کنید. این روش به دو صورت تست با ولتاژ کم و تست با ولتاژ بالا امکان‌پذیر است.
در تست با ولتاژ کم، ولتاژی پایین‌تر از منبع ولتاژ که چیزی حدود 7/0 ولت است به گیت اعمال کنید و عملکرد وریستور را بسنجید. در تست با ولتاژ بالا، ولتاژ بیش از مقدار مجاز به گیت یا کاتد وارد کرده و عملکرد قطعه را مورد بررسی قرار دهید.
تست با اسیلوسکوپ
از دیگر روش‌ها برای تست وریستور، استفاده از اسیلوسکوپ است. در این روش به یک منبع ولتاژ DC، مقاومت محدودکننده، اسیلوسکوپ و سیم‌های اتصال نیاز دارید. اتصال منبع را به وریستور انجام داده و یک مقاومت محدودکننده جریان بین منبع و وریستور قرار دهید. سپس اسیلوسکوپ را تنظیم و پراب آن را به پایه آند و کاتد وریستور متصل کنید.
اسیلوسکوپ را در حالت DC قرار دهید و به مرور ولتاژ آن را تنظیم کنید، سپس نوبت به پروسه فعال‌سازی وریستور می‌رسد. بدین صورت که منبع ولتاژ را روشن و ولتاژ آن را در مقدار مورد نظر قرار دهید، سپس پالس‌های ولتاژ را به گیت وریستور اعمال کنید. در این صورت باید تغییرات ولتاژ در اسیلوسکوپ مشاهده شود که نشان‌دهنده روشن خاموش شدن وریستور است.
نکته مهم این است که شما باید بتوانید شکل موج نمایش داده شده بر روی اسیلوسکوپ را در دو حالت روشن و خاموش وریستور تحلیل کرده تا به طور کامل از سلامت آن اطمینان حاصل کنید.
روش های دیگر تست وریستور
در کنار موارد گفته شده در قسمت قبل، روش‌های ساده‌تری نیز برای تست وریستور وجود دارد. یکی از این روش‌ها بررسی چشمی و بصری است که ساده‌ترین راه برای مشاهده خرابی، آسیب یا سوختگی در این قطعه محسوب می‌شود. بدین معنا که در صورت مشاهده هر گونه آسیب فیزیکی، قطعه را مورد بررسی قرار دهید و آن را با نمونه سالم تعویض کنید.
روش دیگر، اندازه‌گیری مقاومت است که با استفاده از اهم متر انجام می‌شود. در این روش پراب‌های اهم متر را به وریستور متصل کرده و مقاومت آن را اندازه‌گیری کنید. اگر مقاومت خیلی بالا باشد به معنای عملکرد صحیح است.
برای مشاهده قیمت و خرید وریستور کلیک کنید.
سوالات متداول
- کدام ابزار برای تست وریستور استفاده می‌شود؟
برای تست سلامت وریستور از ابزارهایی مثل مولتی متر، اهم متر، منبع تغذیه و اسیلوسکوپ می‌توان استفاده کرد.
- یک وریستور سالم باید چقدر مقاومت داشته باشد؟
معمولاً وریستور سالم مقاومت بسیار بالایی در حالت عادی از خود نشان می‌دهد.
- آیا تست وریستور در مدار امکان‌پذیر است؟
بله این تست را می‌توان در مدار انجام داد، اما ممکن است نتایج آن دقت کافی از خود نشان ندهد. پس برای اطمینان بیشتر توصیه می‌کنیم آن را از مدار خارج کرده و سپس با روش‌های گفته شده تست کنید.
