ترانزیستورها وظیفه تنظیم و کنترل جریان و ولتاژ را بر عهده دارند و به عنوان تقویتکننده و کلید عمل میکنند. این قطعات الکترونیکی به گونهای طراحی میشوند که با درجه حرارت و ولتاژ معینی کار کنند؛ در همین راستا توجه به کمیتهای عنوان شده برای جلوگیری از سوختن ترانزیستورها بسیار مهم و حیاتی است. یادگیری تست ترانزیستور روی برد به کاربران کمک میکند تا علت سوختن ترانزیستور را متوجه شوند.
ترانزیستورها از سه پایانه یا لایه نیمه هادی تشکیل شدهاند و هر کدام جریان مناسبی را حمل میکنند. این قطعات جریان ورودی را به جریان خروجی بزرگتر تبدیل کرده و یا به عنوان سوئیچ در تبدیل حالت به کار میروند. با آموزش نحوه تشخیص ترانزیستورها میتوانید با سرعت عمل بالا و اطمینان خاطر اقدام به آزمایش کنید. ما در ادامه نکات مهمی در مورد ترانزیستور و تست ترانزیستور روی مدار آوردهایم؛ جهت بررسی عمیقتر پیشنهاد میکنیم که با ما همراه شوید.
برای خرید ترانزیستور با بهترین قیمت در بازار کلیک کنید.
تست ترانزیستور روی برد
ترانزیستورها با استفاده از اتصال سه لایه مختلف نیمه رسانا تشکیل میشوند که این سه لایه شامل بیس یا لایه میانی و دو لایه جانبی امیتر و کلکتور است. نوع بلور امیتر و کلکتور با نوع بلور بیس متفاوت بوده و به همین دلیل ترانزیستورها را به دو دسته کلی npn و pnp تقسیمبندی میکنند. مهمترین تفاوت تست ترانزیستور روی برد npn با pnp شامل موارد زیر است:
قطبیت: در ترانزیستورها pnp جهت جریان از امیتر به سمت کلکتور است، اما در ترانزیستور npn این حالت برعکس خواهد بود.
بایاسینگ: قطبیت متفاوت این دو بر نحوه بایاس ترانزیستور تأثیرگذار است و ترانزیستور npn نیاز به ولتاژ مثبتتری نسبت به بیس و امیتر دارد تا جریان بتواند از کلکتور به سمت امیتر جاری شود. این در حالی است که در ترانزیستور pnp نیازمند ولتاژ منفیتر بوده و جهت جریان از امیتر به کلکتور است.
حاملهای اکثریت و اقلیت: در ترانزیستورهای pnp حاملهای اکثریت حفرهها هستند، اما در ترانزیستور npn، حاملهای اقلیت حفرهها بوده و حاملهای اکثریت الکترونها خواهند بود.
جهت مشاهده محصولات و قیمت ترانزیستور BJT و خرید ترانزیستور ماسفت با بهترین قیمت ها در بازار کلیک کنید.
علت سوختن ترانزیستور
تست ترانزیستور روی برد برای اطمینان از سالم بودن این قطعه انجام میشود. از آنجایی که ترانزیستورها با درجه حرارت، جریان و ولتاژ خاصی کار میکنند با قرار گرفتن در شرایط نامناسب امکان سوختن آنها فراهم میشود. در زیر به دلایل سوختن ترانزیستور اشاره کردهایم:
بار اضافی: در اطلاعاتی که به همراه ترانزیستورها ارائه میشود، یک جریان ماکزیمم نوشته شده است که اعمال جریان بیشتر از آن باعث سوختن ترانزیستور میشود.
گرمای بیش از اندازه: در صورتی که هنگام عبور جریان گرمایی بیش از حد تولید شود، باعث آسیبرسی به ترانزیستور خواهد شد. همچنین اگر ترانزیستور در محیطی بدون خنککننده و دمای بالا قرار بگیرد به احتمال زیاد آسیب میبیند.
ولتاژ یا قطبیت نادرست: ولتاژ ماکزیمم در دیتاشیت ترانزیستورها درج میشود و در صورتی که ولتاژی بیشتر از مقدار نوشته شده بر آن اعمال شود، اتصال ترانزیستور با قطبیت معکوس باعث آسیب خواهد شد.
تخلیه الکتریسیته ساکن: تخلیه استاتیکی همانند یک شوک الکترواستاتیکی بوده و در لحظهای کوتاه سبب ایجاد جریان و ولتاژ بالا میشود که ممکن است آسیب برساند.
روشهای تست ترانزیستور بر روی برد الکترونیکی
برای تست ترانزیستور روی برد سه روش مختلف وجود دارد که با استفاده از این سه شیوه میتوان از سلامت ترانزیستور مطمئن شد. در زیر دو تست را معرفی کردهایم:
روش اول: تست با مولتی متر دیجیتال
در روش اول مولتیمتر در حالت تست دیود قرار گرفته و در ترانزیستور NPN پراب قرمز به سوکت مثبت مولتیمتر و پراب مشکی به قسمت منفی متصل میشود تا اعداد به نمایش درآیند. در ترانزیستورهای PNP پراب قرمز به سوکت منفی مولتیمتر و پراب مشکی به قسمت مثبت متصل خواهند شد.
روش دوم: مدار تست
در روش تست ترانزیستور بایستی پایههای بیس، امیتر و کلکتور ترانزیستور به مدار تست متصل شده و با روشن شدن الایدی سلامت ترانزیستور مشخص شود.
ابزارهای مورد نیاز برای انجام تست ترانزیستور بر روی برد
جهت تست ترانزیستور روی برد نیاز به ابزارهای مختلفی وجود دارد تا نتیجه مناسبی را به دست آورید. این ابزارها عبارتند از منبع تغذیه یا باتری 9 ولتی، ترانزیستور مورد آزمایش، دیود نورانی، مقاومتهای 470، 1 کیلو و 10 کیلو اهمی، برد بورد و سیمهای جامپر.
مراحل تست ترانزیستور روی برد
جهت تست ترانزیستور روی برد نوع npn و pnp با استفاده از مولتیمتر روشهای مختلف وجود دارد که در زیر بررسی کردهایم:
نحوه تست ترانزیستور با مولتی متر ترانزیستور npn
برای این کار پراب مثبت را به پایه بیس و پراب منفی را به پایه امیتر وصل کرده و افت ولتاژ را مشاهده میکنیم. در صورتی که ولتاژ نمایش داده شده 6 تا 7 ولت باشد، ترانزیستور سالم است؛ اما اگر افت ولتاژ تفاوت قابل توجهی داشت، به احتمال زیاد ترانزیستور معیوب خواهد بود.
برای اینکه از تست ترانزیستور مطمئن شوید، پراب منفی را از امیتر جدا نکنید اما پراب مثبت را به پایه کلکتور متصل کرده و افت ولتاژ را بررسی کنید. در صورتی که افت ولتاژ مانند آزمایش بالا بود، ترانزیستور سالم است.
روش تست ترانزیستور روی مدار pnp
در این شرایط پراب مثبت را به پایه امیتر و پراب منفی را به پایه بیس وصل کنید. اگر افت ولتاژ نمایش داده شده بین 6 تا 7 ولت باشد، ترانزیستور سالم است. برای اطمینان از تست ترانزیستور روی برد میتوانید پراب مثبت را جدا نکرده و پراب منفی را به کلکتور متصل کنید. در صورتی که مولتیمتر افت ولتاژ را شبیه به آزمایش بیس امیتر نشان داد، ترانزیستور سالم خواهد بود.
توجه داشته باشید که تست ترانزیستور smd روی برد با مولتیمتر شبیه به ترانزیستور dip بوده و تنها لازم است ترتیب پایههای دیتاشیت ترانزیستور خود را مورد مطالعه قرار دهید.
جمعبندی
یکی از مهمترین قطعات الکترونیکی در مدار ترانزیستور است که جهت قطع و یا تقویت سیگنالها و همچنین سوئیچ به کار میرود. این ترانزیستور از موادی نیمه رسانا مانند ژرمانیوم و سیلیسیم تشکیل شده و در ساختار خود پیوندهای نوع N و نوع P دارد. از آنجایی که جریان و ولتاژ خاصی برای ترانزیستور در نظر گرفته شده است، در صورتی که از ولتاژ و یا جریان بیشتر از حد مشخص استفاده شود، ترانزیستور میسوزد. در این شرایط تست ترانزیستور قدرت میتواند به شما اطمینان دهد که محصول شما سالم است.
تست ترانزیستور با استفاده از دو روش استفاده از مولتیمتر و یا مدار تست انجام میشود. تست ترانزیستور روی برد نیازمند ابزارهای خاصی مانند منبع تغذیه، دیود نورانی و سیمهای مختلف است تا آزمایش به درستی انجام شود. برای اینکه محصول خریداری شده متناسب با پروژه شما باشد، لازم است قبل از خرید به مشخصات و دیتاشیت آن توجه کنید. جم ترونیک یکی از بزرگترین فروشگاههای لوازم الکترونیکی بهترین ترانزیستورها را با ویژگیهای منحصربهفرد ارائه میدهد.
سوالات متداول
- چگونه میتوان تست ترانزیستور را روی یک برد الکترونیکی انجام داد؟
تست ترانزیستور روی برد با استفاده از ابزار خاص و اتصال آن به مدار انجام میشود. در این شرایط با روشن شدن الایدی سلامت ترانزیستور مشخص خواهد شد.
- ابزارهای لازم برای تست ترانزیستور بر روی برد چه مواردی هستند؟
ترانزیستور مورد آزمایش، منبع تغذیه یا باتری 9 ولتی، سیمهای جامپر، مقاومتهای 470، 1 کیلو و 10 کیلو اهمی، دیود نورانی، برد بورد و… .
- چه اقداماتی باید برای تست و تشخیص مشکلات ترانزیستور در سیستمهای الکترونیکی انجام داد؟
با استفاده از مولتیمتر و تست مدار میتوان از سلامت ترانزیستور مطمئن شده و همچنین جریان و ولتاژ ورودی را با توجه به دیتاشیت محصول تنظیم کرد.