عمر باتری لیتیومی چقدر است؟

باتری دستگاه شما هم زودتر از قبل خالی می‌شود؟ این اتفاقی است که برای بسیاری از ما رخ می‌دهد و این سوال را در ذهن ایجاد می‌کند که واقعا عمر باتری لیتیومی چقدر است؟ چرا باتری‌ها بعد از مدتی کارایی اولیه خود را از دست می‌دهند؟ پاسخ کوتاه این است که باتری‌های لیتیومی، چه از نوع یونی و چه پلیمری، عمر نامحدودی ندارند و معمولا بین ۲ تا ۵ سال کارایی قابل قبولی دارند. اما خبر خوب این است که طول عمر باتری های لیتیومی به شدت به نحوه استفاده و مراقبت شما بستگی دارد. در این نوشته، به زبان ساده همه چیز را درباره این موضوع بررسی می‌کنیم.

آشنایی با باتری های لیتیومی

باتری‌های لیتیومی نوعی منبع انرژی قابل شارژ هستند که امروزه در بیشتر وسایل الکترونیکی از تلفن همراه و لپ‌تاپ گرفته تا ماشین‌های کنترلی و خودروهای برقی پیدا می‌شوند. دلیل محبوبیت آن‌ها، وزن کم و ظرفیت بالایشان در ذخیره انرژی است. این باتری‌ها تاریخ انقضای مشخصی مثل مواد غذایی ندارند، اما یک «عمر مفید» دارند. این عمر مفید با تعداد دفعاتی که باتری شارژ و خالی می‌شود (که به آن چرخه شارژ می‌گویند) و همچنین با گذر زمان کاهش پیدا میکند.

وقتی یک باتری لیتیومی نو است، می‌تواند تمام ظرفیت اسمی خود را نگه دارد. اما با هر بار استفاده، واکنش‌های شیمیایی داخل آن به تدریج باعث فرسودگی سلول‌ها می‌شوند. این فرسودگی یعنی ظرفیت باتری کم می‌شود و دیگر نمی‌تواند به اندازه روز اول شارژ نگه دارد. بنابراین، دانستن عمر باتری لیتیومی و شیوه‌های درست نگهداری از آن، به ما کمک می‌کند تا دیرتر به فکر تعویض باتری بیفتیم و برای مدت طولانی‌تری از دستگاه خود استفاده کنیم.

همچنین برای تهیه و اطلاع از قیمت ماژول پاور بانک کلیک کنید.

عمر مفید باتری لیتیوم پلیمری

باتری‌های لیتیوم پلیمری (Li-Po) به خاطر چگالی انرژی بالا و انعطافپذیری در شکل، بسیار محبوب هستند. اما عمر مفید باتری لیتیوم پلیمری چقدر است؟ تجربه نشان داده که این باتری‌ها پس از حدود ۱۲ تا ۱۸ ماه استفاده مداوم، کاهش عملکرد محسوسی را نشان می‌دهند. این به معنی خراب شدن کامل آن‌ها نیست، بلکه یعنی دیگر مانند روز اول شارژدهی نخواهند داشت. بیشتر باتری‌های لیتیوم پلیمری باکیفیت برای حدود ۳۰۰ چرخه شارژ کامل طراحی شده‌اند. البته بسیاری از باتری‌های معمولی‌تر حتی به این عدد هم نمی‌رسند.

یکی از مهم‌ترین معیارها برای سنجش سلامت این نوع باتری، «مقاومت داخلی» آن است. هرچه مقاومت داخلی یک باتری پایین‌تر باشد، سالم‌تر است و جریان را بهتر منتقل می‌کند. مقاومت داخلی بالا نشانه فرسودگی و پایان عمر باتری لیتیومی از نوع پلیمری است.

یک نشانه فیزیکی بسیار مهم برای خرابی باتری لیتیوم پلیمری، ورم کردن یا پف کردن آن است. این اتفاق به دلیل آزاد شدن گاز ناشی از تجزیه الکترولیت رخ می‌دهد و بسیار خطرناک است. اگر باتری شما ورم کرده است، باید فورا استفاده از آن را متوقف کنید.

جهت اطلاع از قیمت کلید سلکتور و خرید کلیک کنید.

عمر باتری لیتیوم یونی

باتری‌های لیتیوم یونی (Li-ion) رایج‌ترین نوع باتری در گوشی‌های هوشمند و لپ‌تاپ‌ها هستند. عمر باتری لیتیوم یونی هم مانند پسرعموی پلیمری خود، محدود است. به طور میانگین، این باتری‌ها بین ۳۰۰ تا ۵۰۰ چرخه شارژ کامل دوام می‌آورند. پس از این تعداد چرخه، ظرفیت باتری به حدود ۸۰ درصد ظرفیت اولیه خود کاهش پیدا می‌کند. این همان نقطه‌ای است که اکثر کاربران احساس می‌کنند باتری دستگاهشان ضعیف شده است. از نظر زمانی، این فرآیند معمولا بین ۲ تا ۳ سال طول می‌کشد.

مهم است بدانید که عمر باتری لیتیومی یونی فقط به تعداد شارژ بستگی ندارد. زمان نیز یک عامل فرساینده است. یک باتری لیتیوم یونی حتی اگر استفاده نشود و در قفسه بماند، به مرور زمان و به دلیل واکنش‌های شیمیایی داخلی، ظرفیت خود را از دست می‌دهد. به همین دلیل خرید باتری‌های انباری که چند سال از تاریخ تولیدشان گذشته است، کار چندان مناسبی نیست. طول عمر باتری های لیتیومی به عوامل زیادی بستگی دارد که در ادامه به آن‌ها می‌پردازیم.

جهت خرید جاباتری با قیمت مناسب کلیک کنید.

عوامل موثر بر طول عمر باتری های لیتیومی

چطور می‌توانیم کاری کنیم که باتری دستگاه ما بیشتر عمر کند؟ طول عمر باتری های لیتیومی به چند عامل مهم بستگی دارد که با مدیریت آن‌ها، می‌توانید سلامت باتری را برای مدت بیشتری حفظ کنید. این موارد شاید ساده به نظر برسند، اما تاثیر زیادی روی عمر باتری لیتیومی شما دارند.

• دما: باتری‌های لیتیومی دشمن گرما هستند. دمای بالا فرآیند فرسودگی شیمیایی را تسریع می‌کند. بهترین دما برای کارکرد و نگهداری این باتری‌ها بین ۱۵ تا ۳۵ درجه سانتیگراد است. هرگز گوشی یا لپ‌تاپ خود را در داشبورد ماشین زیر آفتاب رها نکنید. سرمای شدید هم می‌تواند به طور موقت عملکرد باتری را مختل کند.
• نحوه شارژ کردن: برخلاف باور قدیمی، لازم نیست باتری‌های لیتیومی را تا ۱۰۰٪ شارژ کنید و بگذارید تا ۰٪ خالی شود. این باتری‌ها «اثر حافظه» ندارند. بهترین حالت برای آن‌ها این است که شارژشان بین ۲۰٪ تا ۸۰٪ نگه داشته شود. شارژ کردن باتری تا ۱۰۰٪ و نگه داشتن آن در همان حالت برای مدت طولانی (مثلا شارژ شب تا صبح) به سلول‌ها فشار می‌آورد و عمر مفید باتری های لیتیومی را کم می‌کند.
• ولتاژ نگهداری: اگر قرار است یک دستگاه را برای مدتی طولانی کنار بگذارید، آن را با شارژ ۱۰۰٪ یا ۰٪ انبار نکنید. بهترین ولتاژ برای نگهداری طولانی مدت، حدود ۳.۸ ولت برای هر سلول است که معادل تقریبا ۴۰ تا ۵۰ درصد شارژ می‌شود. این کار از تخریب سلول‌ها جلوگیری می‌کند.
• استفاده از شارژر مناسب: همیشه از شارژر اصلی یا یک شارژر استاندارد با ولتاژ و جریان مناسب دستگاه خود استفاده کنید. شارژرهای غیراستاندارد و ارزان قیمت می‌توانند ولتاژ نامنظمی را به باتری وارد کرده و به آن آسیب بزنند. این مورد بر عمر باتری لیتیومی تاثیر مستقیم دارد.

رعایت همین موارد ساده می‌تواند به شکل قابل توجهی عمر باتری لیتیومی دستگاه شما را افزایش دهد و شما را از هزینه تعویض زودهنگام باتری نجات دهد.

نتیجه گیری

در نهایت، عمر باتری لیتیومی یک عدد ثابت و مشخص نیست و به عوامل متعددی بستگی دارد. این باتری‌ها به مرور زمان و با هر چرخه شارژ، کمی از ظرفیت خود را از دست می‌دهند. اما با مراقبت صحیح می‌توان این فرآیند فرسودگی را کندتر کرد. دوری از گرما، پرهیز از شارژ یا تخلیه کامل باتری و استفاده از شارژر مناسب، سه فرمان اصلی برای افزایش طول عمر باتری های لیتیومی هستند. با رعایت این اصول، می‌توانید اطمینان حاصل کنید که باتری دستگاه شما برای چند سال، عملکردی قابل قبول و مناسب خواهد داشت.

از اینکه تا پایان این مقاله با جم ترونیک، به عنوان مرجع تخصصی و بزرگ‌ترین ارائه دهنده انواع ماژول‌ها، سنسورها و قطعات الکترونیک در ایران، همراه بودید صمیمانه سپاسگزاریم.

همچنین بخوانید: ساخت پاوربانک با باتری قلمی

سوالات متداول

• عمر مفید یک باتری لیتیومی به طور متوسط چقدر است؟

به طور متوسط، یک باتری لیتیومی بین ۲ تا ۵ سال یا معادل ۳۰۰ تا ۵۰۰ چرخه شارژ کامل عمر مفید دارد. پس از این مدت، ظرفیت آن به شکل محسوسی کاهش پیدا می‌کند.

• آیا شارژ کردن مکرر باتری به آن آسیب می‌زند؟

خیر، شارژ کردن مکرر و سطحی (مثلا از ۴۰٪ به ۸۰٪) برای باتری‌های لیتیومی بهتر از خالی کردن کامل و سپس شارژ کامل آن است. این کار فشار کمتری به سلول‌ها وارد می‌کند.

• بهترین روش شارژ برای افزایش طول عمر باتری چیست؟

بهترین روش این است که میزان شارژ باتری را تا حد امکان بین ۲۰ تا ۸۰ درصد نگه دارید و از قرار دادن دستگاه در معرض گرمای شدید هنگام شارژ خودداری کنید.

• آیا باتری استفاده نشده هم خراب می‌شود؟

بله، عمر باتری لیتیومی فقط به استفاده وابسته نیست. این باتری‌ها حتی در صورت عدم استفاده نیز به دلیل فرآیندهای شیمیایی داخلی، به مرور زمان ظرفیت خود را از دست می‌دهند.