سیم افشان چیست؟ معرفی کاربرد های آن

سیم افشان یکی از اجزای پرکاربرد و اساسی در حوزه برق و الکترونیک به شمار می‌رود که به دلیل انعطاف‌پذیری بالا و توانایی مناسب در هدایت جریان، نقشی کلیدی در انتقال انرژی و سیگنال‌ها دارد. برخلاف سیم‌های مفتولی که تنها از یک رشته مسی ضخیم ساخته می‌شوند، سیم افشان از مجموعه‌ای از رشته‌های نازک مسی به‌هم‌تابیده تشکیل شده است. این ویژگی خاص باعث می‌شود نصب و استفاده از آن در محیط‌هایی با پیچ‌وخم یا زوایای تند بسیار آسان‌تر باشد و همین امر آن را به گزینه‌ای مناسب برای کاربردهای خانگی، صنعتی و حتی در صنعت خودرو تبدیل کرده است. در ادامه این مطلب به معرفی ویژگی‌ها، کاربردها، مزایا و استانداردهای مرتبط با سیم افشان پرداخته می‌شود.

سیم افشان چیست؟

اگر بخواهیم به ساده‌ترین شکل ممکن توضیح دهیم، سیم افشان یک سیم تک‌رشته‌ای است که هادی (بخش رسانای مرکزی) آن از تعداد زیادی رشته‌های فلزی نازک که به هم تابیده شده‌اند، تشکیل شده است. همین ساختار چندرشته‌ای دلیل اصلی انعطاف‌پذیری بسیار بالای آن است، به طوری که در بازار با نام‌هایی مانند «سیم نرم» یا «سیم فلکسیبل» نیز شناخته می‌شود. جنس این رشته‌های نازک طبق استاندارد باید از فلز مس با خلوص بالا باشد، چرا که مس رسانایی عالی دارد و در برابر حرارت و اکسید شدن مقاوم است.

البته برخی تولیدکنندگان برای کاهش قیمت تمام‌شده، از فلزات ارزان‌تری مانند آلومینیوم یا آلومینیوم با روکش مس استفاده می‌کنند که کیفیت و ایمنی پایین‌تری دارند. روی این هادی افشان، یک لایه عایق از جنس پلیمر پی وی سی (PVC) از نوع C قرار می‌گیرد. این روکش پلاستیکی وظیفه محافظت از هادی و جلوگیری از نشت جریان برق را بر عهده دارد و ضخامت آن نیز طبق استانداردها مشخص می‌شود. در واقع، ویژگی اصلی که سیم افشان را از سیم مفتولی (که هادی آن یک تکه فلز یکپارچه است) متمایز می‌کند، همین ساختار رشته رشته‌ای و انعطاف پذیری بالای آن است.

کاربرد سیم افشان

خاصیت انعطاف‌پذیری، مهم‌ترین مزیت و دلیل اصلی گستردگی کاربرد سیم افشان است. هرجا که نیاز به حرکت، چرخش یا پیچش سیم وجود داشته باشد، این نوع سیم بهترین گزینه است. برای مثال، در سیم‌کشی ساختمان، عبور دادن سیم از داخل لوله‌ها و لوله‌های خرطومی در مسیرهای پرپیچ‌وخم دیوارها و سقف‌ها با سیم افشان بسیار راحت‌تر از سیم خشک یا مفتولی است. به همین دلیل، این سیم انتخاب اول برق‌کارها برای سیم‌کشی‌های توکار و پریزها و سیستم‌های روشنایی است.

علاوه بر این، در صنعت نیز کاربرد فراوانی دارد. در ماشین‌آلات صنعتی، تابلوهای فرمان و داکت‌های زیرزمینی که سیم‌ها ممکن است در معرض لرزش یا جابجایی قرار بگیرند، استفاده از سیم افشان ضروری است. یکی دیگر از رایج‌ترین کاربردهای آن در زندگی روزمره، سیم‌های رابط لوازم برقی خانگی است. سیم یخچال، ماشین لباسشویی، تلویزیون و تقریبا تمام وسایلی که به پریز برق متصل می‌شوند، از نوع افشان هستند تا بتوان به راحتی آن‌ها را جابجا کرد. حتی در آلات موسیقی برقی مانند گیتارهای الکتریک نیز از این سیم استفاده می‌شود. با این حال، باید توجه داشت که نصب مستقیم سیم افشان بر روی سینی کابل یا کانال‌های کابل‌کشی مجاز نیست و باید حتما داخل لوله یا محافظ دیگری قرار بگیرد.

جهت اطلاع از قیمت و خرید ترمینال برق کلیک کنید.

مشخصات سیم افشان

برای شناخت بهتر و انتخاب درست یک سیم افشان استاندارد، باید با مشخصات فنی آن آشنا بود. این مشخصات تعیین‌کننده کیفیت، ایمنی و دوام سیم هستند. مهم‌ترین ویژگی‌ها شامل جنس هادی، نوع عایق، ولتاژ نامی و استانداردهای تولید می‌شود. یک سیم افشان باکیفیت باید هادی مسی داشته باشد، زیرا مس مقاومت الکتریکی کمتری دارد و حرارت را بهتر تحمل می‌کند. استفاده از آلومینیوم با اینکه هزینه را کاهش می‌دهد، اما ریسک اکسید شدن و قطعی در محل اتصالات را بالا می‌برد.

در جدول زیر، مهم‌ترین مشخصات فنی سیم‌های افشان به صورت خلاصه آورده شده است.

یکی از موارد مهم دیگر، مقاومت الکتریکی هادی است. به دلیل ساختار تابیده‌شده رشته‌ها، مقاومت الکتریکی سیم افشان کمی بیشتر از سیم مفتولی با سطح مقطع یکسان است. این تفاوت شاید در متراژهای کوتاه به چشم نیاید، اما در مسافت‌های طولانی‌تر می‌تواند بر افت ولتاژ تاثیر بگذارد.

انواع سیم برق افشان

سیم‌های افشان را می‌توان بر اساس معیارهای مختلفی دسته‌بندی کرد. شناخت این دسته‌بندی به شما کمک می‌کند تا دقیقا بدانید برای هر کاربردی به کدام یک از انواع سیم برق افشان نیاز دارید. رایج‌ترین روش‌های طبقه‌بندی بر اساس ولتاژ نامی و جنس هادی است.

دسته‌بندی بر اساس ولتاژ نامی

• • سیم‌های افشان 300/500 ولت: این نوع سیم‌ها برای سطح مقطع‌های پایین‌تر (مانند 0.5، 0.75 و 1 میلی‌متر مربع) تولید می‌شوند. کاربرد سیم افشان با این ولتاژ بیشتر در سیم‌کشی‌های داخلی ساختمان، درون لوله‌های خرطومی و زیر گچ برای مصارف سبک است. ولتاژ تست استاندارد برای این مدل، 2000 ولت می‌باشد.
  • سیم‌های افشان 450/750 ولت: این دسته شامل سیم‌هایی با سطح مقطع برابر یا بزرگ‌تر از 1 میلی‌متر مربع است. این سیم‌ها برای سیم‌کشی سیستم‌های روشنایی، پریزهای برق، وسایل الکتریکی و محیط‌های خشک طراحی شده‌اند و ولتاژ تست آن‌ها 2500 ولت است. این مدل، رایج‌ترین نوع سیم افشان در برق‌کشی ساختمان به شمار می‌رود.

دسته‌بندی بر اساس جنس هادی

• • سیم افشان مسی: این بهترین و باکیفیت‌ترین نوع سیم افشان است. مس رسانایی بالا، مقاومت حرارتی مناسب و دوام طولانی دارد و ایمنی سیستم برق‌کشی را تضمین می‌کند.
  • سیم افشان آلومینیومی: به دلیل قیمت پایین‌تر آلومینیوم، برخی تولیدکنندگان از آن استفاده می‌کنند. اما این نوع سیم مقاومت الکتریکی بیشتری دارد، شکننده‌تر است و در محل اتصالات مستعد خوردگی و قطعی است.
  • سیم افشان ارت (Earth): این سیم نیز نوعی سیم افشان مسی است اما با یک تفاوت ظاهری مهم. عایق آن همیشه به رنگ ترکیبی سبز و زرد است و وظیفه آن اتصال بدنه دستگاه‌های برقی به زمین برای جلوگیری از برق‌گرفتگی است.

همچنین برای تهیه و خرید سیم لاکی کلیک کنید.

انواع سایز سیم افشان

وقتی صحبت از انواع سایز سیم افشان می‌شود، منظور همان سطح مقطع هادی سیم است که بر حسب میلی‌متر مربع (mm²) بیان می‌شود. انتخاب سایز درست سیم برای هر کاربردی بسیار مهم است، زیرا اگر سایز سیم کمتر از حد نیاز باشد، به دلیل عبور جریان بیش از حد، داغ شده و می‌تواند باعث آتش‌سوزی شود. از طرفی، انتخاب سایز بزرگ‌تر از حد نیاز نیز غیراقتصادی است. سایز سیم‌ها بر اساس میزان جریانی (آمپر) که باید از خود عبور دهند، مشخص می‌شود.

لیست زیر برخی از رایج‌ترین سایزهای سیم افشان و کاربرد معمول آن‌ها را نشان می‌دهد:

• سایز 0.5، 0.75 و 1: برای سیم‌کشی‌های داخلی قطعات الکترونیکی و روشنایی‌های با توان بسیار پایین.
• سایز 1.5: پرکاربردترین سایز برای سیم‌کشی سیستم‌های روشنایی در ساختمان‌ها.
• سایز 2.5: سایز استاندارد برای سیم‌کشی پریزهای برق عمومی در منازل و ادارات.
• سایز 4 و 6: برای خطوط تغذیه اصلی و وسایل پرمصرف مانند کولر گازی یا آبگرمکن برقی.
• سایز 10 به بالا: برای کابل‌کشی‌های اصلی، تابلوهای برق و مصارف صنعتی.

در جدول زیر می‌توانید ارتباط بین سایز سیم و حداکثر جریان مجاز عبوری را به صورت تقریبی مشاهده کنید.

کابل افشان چیست؟

بسیاری از افراد سیم و کابل را با هم اشتباه می‌گیرند، در حالی که این دو تفاوت ساختاری مشخصی دارند. همان‌طور که گفتیم، سیم افشان یک رشته هادی (که خود از رشته‌های نازک‌تر تشکیل شده) با یک لایه عایق است. اما کابل افشان از کنار هم قرار گرفتن دو یا چند سیم افشان مجزا در داخل یک غلاف یا روکش مشترک نهایی به وجود می‌آید. هر کدام از سیم‌های داخل کابل، عایق رنگی مخصوص به خود را برای شناسایی (مثلا فاز، نول و ارت) دارند و روکش نهایی، همه آن‌ها را در کنار هم نگه داشته و یک لایه محافظتی اضافه ایجاد می‌کند.

در واقع، کابل افشان مجموعه‌ای از سیم‌های افشان است. هدف از ساخت کابل، انتقال چندین رشته سیم به صورت یکجا و مرتب از یک نقطه به نقطه دیگر است. کابل‌ها نیز مانند سیم‌ها، به دلیل داشتن هادی‌های افشان، از انعطاف‌پذیری خوبی برخوردارند و برای کاربردهایی که نیاز به جابجایی یا نصب در مسیرهای خمیده دارند، مناسب هستند. برای مثال، کابل‌های سیار که برای اتصال دستگاه‌های صنعتی یا لوازم خانگی استفاده می‌شوند، همگی از نوع افشان هستند. بنابراین، تفاوت اصلی در تعداد رشته‌هاست: سیم یک رشته هادی دارد، در حالی که کابل از دو یا چند رشته هادی تشکیل شده است.

همچنین برای تهیه و خرید کابل فلت با قیمت مناسب کلیک کنید.

جمع بندی

سیم افشان به خاطر ساختار رشته‌ای و انعطاف‌پذیری بالای خود، به یکی از اجزای اصلی در صنعت برق و الکترونیک تبدیل شده است. از سیم‌کشی یک ساختمان مسکونی گرفته تا پیچیده‌ترین دستگاه‌های صنعتی، ردپای این سیم پرکاربرد دیده می‌شود. در این مقاله آموختیم که سیم افشان چیست، چه مشخصاتی دارد و در کجاها به کار می‌رود. همچنین با انواع سیم برق افشان بر اساس ولتاژ و جنس هادی و انواع سایز سیم افشان برای کاربردهای مختلف آشنا شدیم. نکته مهمی که باید همیشه به خاطر داشت، انتخاب سیم استاندارد با هادی مسی است. شاید در ابتدا هزینه بیشتری داشته باشد، اما این انتخاب، ایمنی و طول عمر سیستم الکتریکی شما را برای سال‌های طولانی تضمین می‌کند.

مجموعه جم ترونیک به عنوان یکی از بزرگ ترین ارائه دهندگان انواع ماژول ها، سنسورها و قطعات الکترونیک در ایران، همواره در تلاش است تا با ارائه اطلاعات فنی دقیق و محصولات باکیفیت، به علاقه‌مندان و متخصصان این حوزه یاری رساند. جم ترونیک صمیمانه از همراهی شما تا پایان این مقاله سپاسگزار است. برای اطلاع از قیمت و خرید سیم افشان با بهترین قیمت، روی آن کلیک کنید.

سوالات متداول

• فرق سیم افشان با کابل افشان چیست؟

سیم افشان تنها یک رشته هادی دارد که با یک لایه عایق پوشانده شده است. اما کابل افشان از دو یا چند سیم افشان مجزا تشکیل شده که همگی در داخل یک غلاف محافظ مشترک قرار گرفته‌اند.

• سیم افشان در کجاها استفاده می‌شود؟

این سیم به دلیل انعطاف‌پذیری بالا، در سیم‌کشی‌های ساختمانی (داخل لوله)، اتصال لوازم برقی خانگی، سیم‌کشی داخلی ماشین‌آلات و تابلوهای فرمان که نیاز به خم‌شدن سیم وجود دارد، استفاده می‌شود.

• سیم افشان چند آمپر برق تحمل می‌کند؟

میزان تحمل جریان (آمپر) به سایز یا سطح مقطع سیم بستگی دارد. برای مثال، سیم سایز ۱.۵ حدود ۱۵ آمپر و سیم سایز ۲.۵ حدود ۲۰ آمپر را تحمل می‌کند. این مقادیر می‌توانند بسته به شرایط نصب تغییر کنند.